Έρχονται, κάποια στιγμή στη ζωή μας, εποχές προκλητικές όπως αυτή που διανύουμε, που όλα είναι καινούρια, που δεν ξέρεις τί να περιμένεις ή δεν υπάρχει βεβαιότητα για την επόμενη μέρα. Σε αυτές τις στιγμές όλα τα συναισθήματα φουντώνουν, έρχονται στην επιφάνεια και μας ζητάνε να τα αντιμετωπίσουμε. Μια τέτοια εποχή όπως αυτή είναι κατάλληλη για να κάνουμε τις σημαντικές ερωτήσεις στον εαυτό μας: τί πραγματικά έχει αξία στη ζωή μου, τί είναι αυτό που μου δίνει αξία ως άνθρωπο;

Το μεγαλύτερο εμπόδιο στη ζωή ενός ανθρώπου είναι το πόσο μόνος νιώθει. Το «πόσο μόνος νιώθω». Αυτή είναι η πηγή όλων των δεινών. Η προσπάθεια του ανθρώπου να μη νιώθει μόνος. Να μη νιώθει ότι δεν τον αγαπούν. Η οικογένεια του, οι φίλοι του, η κοινωνία, ο κόσμος όλος. Ο φόβος ότι δεν θα γίνω αποδεκτός, αγαπητός. Χωρίς υπόληψη, χωρίς οντότητα, ανύπαρκτος. Ξεχασμένος και μόνος.

Από εκεί αρχίζει η μάχη. Η μάχη να βρω τι θα με κάνει αρεστό, τι θα με κάνει ξεχωριστό, τι θα με κάνει να αξίζω. Τί θα είναι αυτό; Μια δουλειά, ένα έργο, μια στάση ζωής; Κάτι «ενάρετο» και «σπουδαίο». Ίσως αν γίνω ο καλύτερος σε κάτι με αγαπήσει η μάνα μου, ο πατέρας μου, τα αδέρφια μου, οι φίλοι μου, ο κύκλος μου, ο κόσμος ολόκληρος. Πρέπει κάτι να κάνω να αποδείξω την αξία μου.

Από εκεί προκύπτει όλη η θλίψη, ο θυμός, η πάλη με ό,τι δε μου δίνει την ικανοποίηση να νιώθω αρεστός. Από εκεί προκύπτει όλος ο αγώνας να πείσω τους άλλους. Δεν θέλω να δω τη μοναξιά μου. Πόσο κενός νιώθω μέσα μου. Πως θα πάρω αγάπη; Και όλο χάνω στη μάχη και όλο παλεύω. Και όλο περιμένω από τους άλλους να με αναγνωρίσουν και να με τιμήσουν και όλο απογοητεύομαι. «Δεν αναγνώρισε την δουλειά μου το αφεντικό μου», «Η σχέση μου δε μου έδωσε αυτό που μου αξίζει», «Υπάρχει παντού αδικία».

Έχω ανάγκη λοιπόν ως άνθρωπος να είμαι αρεστός, να είμαι αγαπητός, να είμαι αποδεκτός. Και τι γίνεται με τις φορές που δεν είμαι «καλός», δεν είμαι «επιτυχημένος» ή δεν είμαι «αρεστός»; Τι γίνεται με τις φορές που «κάνω λάθος» ή «έχω μια δύσκολη μέρα» ή «περνάω μια δύσκολη φάση στη ζωή μου»;

Κανείς δεν μας έμαθε να αγαπάμε τα ελαττώματα του εαυτού μας. Δεν έχουμε εκπαιδευτεί να αγαπάμε το λάθος. Ένα παιδί όταν μαθαίνει να περπατάει χρειάζεται να πέσει δεκάδες φορές μέχρι να καταφέρει να περπατήσει. Το κάθε λάθος οδηγεί το μικρό παιδί να μάθει πώς την επόμενη φορά να κάνει το σωστό. Ο τρόπος να πιαστεί από το έπιπλο για να σηκωθεί, πόση δύναμη θα χρειαστεί για να φτάσει στο διπλανό καναπέ όπου θα βρει νέο στήριγμα και από εκεί με πόση λαχτάρα θα ορμήσει στην αγκαλιά του γονιού, που περιμένει το παιδί του με υπομονή να κάνει τα πρώτα του βήματα. Φαντάζεσαι αυτό το παιδί να απογοητευόταν και να μην προσπαθούσε ξανά; Φαντάζεσαι να έμενε σ'εκείνο το πρώτο λάθος και να μην προσπαθούσε ξανά;

Όταν ήμασταν παιδιά ακούγαμε πολύ συχνά «αν είσαι καλό παιδί, θα σου πάρω παγωτό», «αν είσαι καλός μαθητής, θα σε επιβραβεύσω ή θα σου πάρω αυτό το δώρο». Οι γονείς ίσως με αυτό τον τρόπο προσπαθούν να δώσουν κίνητρο στο παιδί τους να προσπαθήσει. Τι γίνεται όμως με τις φορές που δεν «είμαι καλό παιδί» ή «δεν τα καταφέρνω»; Τι γίνεται με τις φορές που κάνω λάθος;

Για να πετύχουμε κάτι το μόνο βέβαιο είναι ότι θα αποτύχουμε πρώτα. Είναι νομοτελειακό. Ακόμη κι αν νομίζουμε πως κάτι το «κατέχουμε» δεν υπάρχει περίπτωση να αποφύγουμε το λάθος. Το λάθος είναι μέσα στο πρόγραμμα γιατί όσο και να προσπαθούμε δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα. Τι γίνεται λοιπόν με όλες αυτές τις φορές που κάνουμε λάθος; Τι λέμε στον εαυτό μας εκείνες τις φορές;

Συνήθως οι άνθρωποι είμαστε επικριτικοί με το λάθος. Το δικό μας και των άλλων. Γιατί ό,τι λέμε στους άλλους, το λέμε και στον εαυτό μας. «Πάλι λάθος έκανες;», «Πότε θα μάθεις να κάνεις το σωστό;», «Δε θα μάθεις ποτέ!», «Είσαι άχρηστος», «Δεν αξίζεις μία». Έχουμε τόσο ανάγκη να αγαπηθούμε και να είναι όλα τέλεια και εκεί πέφτουμε στη μεγαλύτερη παγίδα. Γιατί η αλήθεια είναι ότι τα πράγματα δεν θα είναι ποτέ τέλεια, δεν θα είναι ποτέ χωρίς λάθος και γιατί αυτό το λάθος μας βοηθά να γίνουμε καλύτεροι και να προσπαθήσουμε ξανά. Επομένως ίσως θα έπρεπε αυτή τη λέξη, το «λάθος», να τη βάλουμε σε μεγάλα, πολύ μεγάλα εισαγωγικά. Πως μπορούμε να θεωρήσουμε κάτι λάθος αφού μας οδήγησε στο σωστό;

Αυτό όμως που δεν αντέχουμε είναι πως δεν θα είμαστε αρεστοί όταν κάνουμε λάθος αλλά κυρίως την ευθύνη που χρειάζεται να αναλάβουμε για να μάθουμε από το λάθος και να εξελιχθούμε. Και μέσα σε αυτό να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, με τα λάθη και τα σωστά μας που μας έφεραν εδώ.

Ό,τι έχουμε θεωρήσει λάθος ή άδικο ή αρνητικό χρειάζεται να το αποδεχτούμε και να το αγκαλιάσουμε. Να μάθουμε από αυτό και να προχωρήσουμε. Να αγκαλιάσουμε τον εαυτό μας σαν να ήταν αυτό το μικρό παιδί που προσπαθεί να κάνει τα πρώτα του βήματα. Κάθε φορά που πέφτουμε να λέμε στον εαυτό μας «έλα, μπορείς, ξαναπροσπάθησε, μην τα παρατάς». Κοίτα μέσα και ξεκίνα να αγαπάς τα λάθη και κυρίως αυτή τη μοναξιά σου, που και αυτή σε αγαπάει γιατί σου δείχνει με τον πόνο της κάθε φορά το ίδιο: Αγάπησε τον εαυτό σου! Έτσι θα σε αγαπήσουν και οι άλλοι.

Γιάννης Καστανάκης

Ραδιοφωνικός Παραγωγός